Ο ΚΟΨΟΧΕΡΗΣ

Περπατώντας στη Βέροια , στα πλαίσια εξερεύνησης της πόλης , «συναντήθηκα»  τυχαία  με έναν ήρωα . Το  ορειχάλκινο άγαλμα είναι στημένο σε ένα μικρό πάρκο  στην ένωση δύο οδών. Αναπαριστά έναν ακρωτηριασμένο άνδρα που κατά τη στιγμή της τελικής πτώσης του , από την ανοιχτή του παλάμη ξεπετιέται ένα περιστέρι. Ο συμβολισμός του αγάλματος είναι  προφανής. Ένας ήρωας ερωτευμένος με την ιδέα της ειρήνης και της ελευθερίας καταθέτει για τις ανάγκες της επίτευξης του υπέρτατου αγαθού ό,τι πολυτιμότερο έχει . Μέσα από την ηρωική πράξη της αυτοθυσίας απελευθερώνονται  ως περιστέρι οι επόμενες γενιές οι οποίες θα ζήσουν ελεύθερες  εν ειρήνη και αυτοδιάθεση , απαλλαγμένες από την ξένη επιβολή .

Το συγκεκριμένο άγαλμα μού έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ,όχι μόνο για την πλαστικότητα του γλυπτού και τη συνολική αρτιότητα του έργου , ούτε για τον συμβολισμό αλλά γιατί δεν υπήρχε πάνω του κανένα επίγραμμα και καμία επιγραφή. Ένα μνημείο στημένο σε ένα τυχαίο μέρος ,χωρίς καμιά πληροφορία.

Έπειτα από έρευνα στο διαδίκτυο , διαπίστωσα πως το συγκεκριμένο άγαλμα ήταν το Ηρώο της Βέροιας στην Κεντρική Πλατεία Ωρολογίου. Έργο του γλύπτη Ευθύμιου Καλεβρά κοσμούσε την Πλατεία από το 1987. Όμως δεν έτυχε της αποδοχής των κατοίκων της πόλης και ήταν σημείο αμφιλεγόμενο. Πολλά γράμματα διαμαρτυρίας απαιτούσαν την απομάκρυνσή του από την πλατεία . Η δικαιολογία ήταν πως το άγαλμα «πλήγωνε» την εθνική υπερηφάνεια  και δεν προκαλούσε την απαιτούμενη πατριωτική διέγερση. Θέλοντας να τεκμηριώσουν το αίτημά τους συμπέραναν πως όταν τα μνημεία αναπαριστούν κατακρεουργημένους ήρωες προάγουν πολεμικούς σκοπούς και όχι ειρηνικές αξίες. Οι κάτοικοι το περιφρονούσαν , το λοιδορούσαν και το αποκαλούσαν περιπαικτικά « Ο κοψοχέρης».

Τελικά το γλυπτό απομακρύνθηκε από την πλατεία και έμεινε παρατημένο για πολύ καιρό στο μηχανοστάσιο του Δήμου Βέροιας. Μετά από μία μεγάλη περίοδο αφάνειας και... καταφρόνησης, τοποθετήθηκε στη συμβολή των οδών Πιερίων και Παπάγου , δηλαδή στο σημείο που το συνάντησα.

Στη θέση του Ηρώου τοποθετήθηκε μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερη κατασκευή του  Βαρώτσου , που όμως κι αυτή δεν έτυχε  της αποδοχής των πολιτών της Βέροιας ….ίσως γιατί κρίθηκε  περίεργη και πολύ αφαιρετική .

Συνάγεται το συμπέρασμα λοιπόν πως τα αγάλματα και τα μνημεία σε μια τυπική επαρχιακή πόλη της ηπειρωτικής Ελλάδας πρέπει να μην έχουν δύσκολους συμβολισμούς και να μην απαιτείται η αφαιρετική ικανότητα των πολιτών για την κατανόηση του έργου. Απαιτούνται απλές φόρμες έργων που αναπαριστούν ήρωες, οι οποίες να είναι ικανές να προκαλέσουν την επαρκώς απαιτούμενη εθνική έξαψη .

Τελικά η αισθητική και κατ’ επέκταση πολιτιστική αυτοθέσμιση των πολιτών αναδεικνύει συντηρητικές πτυχές της κοινωνίας που φιμώνουν οτιδήποτε διαφορετικό , καινοτόμο που -υποτίθεται- αποτελεί απειλή της καθεστηκυίας  τάξης.  Η ειρήνη πια δεν απαιτεί την αυτοθυσία του ήρωα αλλά τη θυσία του διαφορετικού στον βωμό της ασφάλειας που προσφέρει το κοινά αποδεκτό σύστημα αξιών και αντιλήψεων.